| Grabaketa |
Mota |
Bilduma |
Gai nagusia |
Izenburua |
Hiztuna |
| OBK17-009 |
Testua |
Olerkiak, bertsoak eta kantak, XVII. m. |
|
Orreagako ama |
|
| PIR-001 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Aita eta haren familia Orreagakoa eta ingurukoak, euskaldunak. Amaren sendia Otsagabia-Nagore-Mutiloa. Ez daki euskaldunak ziren.. |
Familia, jatorria eta euskara |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-002 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Amarekin izan ezik, bertzeekin euskaraz. Artzainak bazebiltzan ere etxean eta haiekin ere euskaraz. Familia zenbatek osatzen zuten eta zenbat arreba eta zenbat anaia. Bera bakarrik gelditu da Orreagan bizitzen. |
Familia giroa eta euskara |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-003 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Behiak eta behorrak zituzten. Ardiak ez. Lapinak, oiloak… Etxean egoten ziren artzainak bere ardiekin edo bertze batzuenekin ibiltzen ziren. Haiek gasna egiten zuten eta larrazkenean Frantziara joaten ziren. Belarra egitera etortzen ziren… Ramon artzain haiekin kontent ibiltzen zen. Gereñoa Auritzen zen, Azanzarenean. Militarrek ukan zituzten Orreagan lehenago. |
Azienda |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-004 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Zurgina bazen, Manexek ogia egiten zuen, Sakristana… Orreaga hustuz joan da. |
Orreagan bizi zirenak eta bizi direnak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-005 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Dena kanonigoena denez haiei ordaindu behar zitzaien alokairua. Gero ITG etorri zen eta bertzelako aukerak ireki ziren. Belarrak egiteko nekea. Apaizek bazuten azienda ere bai. Egurra egiten zieten ere bai. Idiekin ekartzen zuten egurra. Harremanak desberdinak, apaizen izaeraren arabera. Baziren kanonigoak eta benefiziadoak. |
Kanonigoen jabegoak eta harremana |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-006 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Inguruko erreken izenak aipatzen ditu. |
Ingurune fisikoa |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-007 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Ttantta, oseba… |
Familiakoen izenak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-008 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Ez du ezagutu ama edo amatxi eskuz garbitzen arropa. |
Betidanik etxean labadora ezagutu du |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-009 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Ganbara hotzena mutilendako. Neskak amari laguntzen. Amatxik behin ogia egin zuen bakarrik. Txerriendako bazkak laratzean egosten zituzten. Amatxi arduratzen zen horretaz. Aziendarekin ere arduratzen zen amatxi. Lanerako katiuskak. Oso hezea da |
Etxeko lanaren antolaketa |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-010 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Trapu batzuk ezartzen zituen galtzen inguruan, haiek ez apurtzeko. |
Jantziak: trapanak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-011 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Kafe eta esnea jaiki eta. Gosaltzeko arrautzea zopa idorrean eta xingarra. Bazkaltzeko zopa eta haragi zenbait edo ajoarriero. Oilasko errea iririzakin… lapina… Merienda: ogi eta gasna. Neguan zuzenean afaria. |
Zer jaten zuten egunero |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-012 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Arratsalde partean bai ekartzen zuten meriendatzeko, udan. Batez ere belarrak egiteko kanpoko mutilak ekartzen genituenean. Edateko ura. |
Kanpoan lanean zirenean emaztekiek ekartzen zuten janaria |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-013 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Anisa kamomilarekin egiten zuen aitatxik. Triparendako ona zela. |
Edari berezia |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-014 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Gauza gutti baratzean. Ohiko gauzak. Amatxik lantzen zuen gehien bat. Bertzeren batek laguntzen zion. Aitak ez zuen maite. |
Baratzea |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-015 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Urtaroen izenak |
Urtaroak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-016 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Ez ditu ikasi euskaraz hilabeteak |
Hilabeteak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-017 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Orduen izenak |
Orduak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-018 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Zenbakien izenak |
Zenbakiak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-019 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Aurizberrikoek harroxko fama ukan dute. Auritzekoekin eta Luzaidekoekin normal. |
Herrien harremanak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-020 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Lehen batzuk azaltzen ziren, udan beti. Lo egiteko lekua uzten genien. |
Eskaleak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-021 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Monagillo zelarik ezagutu zuen lehen erromesa. Bakana zen. Oinez etortzen ziren inoiz Garazi aldetik. Ez ziren espainolak. Arrunt gutti eta udan beti. |
Donejakuerako erromesak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-022 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Oso gutti azaldu izan dira kitoak. Buhame hitza entzuna du. |
Kitoak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-023 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Beti Auritzera bestetara. |
Bestak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-024 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Garai batean bazen jende pixkat Orreagan, eta denek ezin zuten egurra egin. Baztango mutilekin egiten genituen denendako egurrak. |
Egur lotea |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-025 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
leku bereziki adierazgarriak aipatzen ditu: haritz errea, harizti ttipia. Bagoa da gehiena… |
Ingurune fisikoa |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-026 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
7-8 karabinero baziren Orreagan, eta herriko haurrekin, orotara 15 bat bildu ginen Orreagan. Gero Leitzara. Karabineroak kendu zituztenean anaiak Doneztebera joan ziren ikastera. Gazteenak garraldan egin zuen eskola. Maistrak gogoan ditu. Euskara aritzen zirelako ez zieten deus erraten. |
Eskola |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-027 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Mendiari entzuna zion kanpoko jendea etortzen zela ikatza egitera. Estella aldeko jendea omen zetorren. Mendian nonahi badira ikatz-plazak. |
Ikatza |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-028 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Pilota batez ere. Eskuin pareta zuen frontoiak. |
Haur jolasak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-029 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Beneficiados deitzen direnak ziren hor. Kontadorearena ere. Etxe horietatik bazen pasabidea kolegiatara. Zoko guztiak ezagutzen zituzten. |
Orreagako etxeak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-030 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Nola da antolatua hilerria. |
Hilerria. Kanposantua |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-031 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Las cuatro esquinas egiten zuten ganbara kozkor batean. Bertze jolasak. |
Haur jolasak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-032 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Arratsean errosarioa. Helduek bazuten errespetu berezia apaizekin. Haurrek ez hainbeste. |
Errezuak eta apaizak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-033 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Itzandegia zaharrena delakoan dago. Berea agian berriena. |
Herriko etxeak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-034 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Elur handia bazen ez zen eskola. Ezin etxetik atera. Aziendak ez zuen atera nahi. Orain ez du horrelakorik egiten. |
Elurra |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-035 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Danba-danba elurra, ortotsa, langarra, ortoska, kazkabarra eta harria, izotza… Ziarraizea… |
Eguraldia eta haizeak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-036 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Morak, fresak, onttoak, gaztainak… Amoarrainak eskuz, ura epel egonik. Txipak botilakin. Ielak (igalek) |
Basoko fruituak, arrantza |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-037 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Usoa, basurdea, basahuntza, bekada… Urtxintxa. Basurdetan Aurizkoekin. Basurdeen mugimenduak. |
Ehiza |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-038 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Uzkinazoa, azeriak, karakolak… |
Basoko animalien izenak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-039 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Paketeak mugitzen zirelarik haurra zen. Gero aziendak: mando, zaldi eta aratzeak batez ere. Guardia zibilak edo karabineroak erosiak ziten ziren… Iruñetik zetorren brigadila. Horiek ez zituen inork kontrolatzen. Langerosak ziren. Donibane garaziko merkatuan, astelehenetan egiten ziren tratuak. Batzutan gasna kontrabandoan eramaten zen merkatu horretara. |
Kontrabandoa |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-040 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Larrazkenean Lasa, Azkarate edo Saaint Palais alde horretara joaten ziren negua pasatzera. Sei hilabete han eta sei hemen. |
Artzain trashumanteak Nafarroa Beherera |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-041 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Zamoranoak etortzen ziren arropa saltzen. Bertze batzuetan Iruñera (oso gutti). Iruñera lehen aldikotz jaunartzearen argazkiak egiteko. Bertze mundu bat zen. |
Arropa saltzailea eta Iruñerako bidaiak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-042 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Condearena izeneko bati eskatzen zitzaizkion arropak. Muestrak ekartzen zituen eta montañesan igortzen zituen. |
Arropa erosketak enkarguz |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-043 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Autobusak nondik nora eta noiz ibiltzen zen. |
Garraioa autobusean |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-044 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Amatxik kontatu zion istorioa, baratzean aurkitu zuen gizon batekin. Ihesean zihoan norbait omen zen. |
Gerra garaiko istorioa |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-045 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Hegazkin bat erori zen Mezkiritzen. Parakaidistek bota zuten bere burua. Aitatxik ikusi zituen apal pasatzen Orreagatik |
Parakaidistak II Mundu Gerra |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-046 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Frankoren heriotza soldadu zelarik pasa zun Gasteizen. Gero Iruñera América 66. Boluntario Orreagara etorri zen, etxera. |
Soldadutza eta Soldaduak Orreagan |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-047 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Ardoa ematen zioten erditu ondoren motel zebilen behiari. Kamomila ere egiten zuen amatxik aziendarendako, ardoarekin nahasia. Pomada batzuk ere egiten zituen pertsonendako. |
Erremedioak |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-048 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Auritzen izaten zen medikua. Handik etortzen zen, inor eri izatekotan. |
Medikua |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-049 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Anaia gaztea, mendi mutik zebilen landasetan, hil egin zen enbor batek harrapatuta. |
Anaia gaztearen heriotza |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-050 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Etxean jende aunitz bazela eta, Magnesitasen izena eman zuen. Kasualitatez suhiltzaile lana atera zuen orduan eta ordutik suhiltzaile. Etxean ere lagundu izan du esposatu arte: patatak, azienda... |
Etxerako gelditzeaz |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-051 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Aldaketa erabatekoa: autorik ez zen. Jende gutti ageri zen. Orain turismo eta erromes aunitz. Leku arazoak udaran erromesendako. |
Orreagaren aldaketa haur garaitik honat |
Ramón Echeverria Echavarren |
| PIR-052 |
Bideoa |
Pirinioetako euskara |
Euskara galdu duela.. Baztandarrekin oso ongi. Luzaidekoekin eta frantsesekin ere ongi. Batuarekin gaizki. Aezkoakoekin ere gaizki. |
Euskara galdu duela |
Ramón Echeverria Echavarren |
